Ata - Wikimedia / Christian Ferrer
El Pinus halepensis O se conifer e matua televave le tuputupu ae o loʻo nofoia le talafatai Metitirani, loʻu nofoaga na tupuga mai ai. Ua ou vaai i le fausiaina o vaomatua, ola i luga o papa, i fanua tatala ma pei o se togalaau, ma e mafai ona ou fai atu e aunoa ma le faatuai o se laau e sili ona fetuutuunai.
Ae i taimi uma, i taimi uma e tatau ona iai i se vaega e pa'u sa'o ai ave o le la. E te mana'omia. Ona faatoa maua ai lea o le avanoa e tupu vave ma malosi ai.
Le
Uiga o Pinus halepensis
Ata - Wikimedia / Christian Ferrer
El Pinus halepensis, ua ta'ua o Alepo pine po'o Alepo pine, O se conifer e mafai ona oʻo i le 25 mita le maualuga.. O lona ogalaau e saʻo i le taimi o lona talavou, ae a o faagasolo tausaga e masani ona punou (ma talitonu mai ia te aʻu pe a ou fai atu ia te oe, e mafai ona punou pe afai e faalagolago i ai le ola, ma piʻo pe a manaʻomia).
O le pale i le taimi muamua e lapotopoto ma faʻapipiʻi, ma i le aluga o taimi e le masani ai. O lau e laina laina, lanu meamata ma e fai sina pa'u e ta'ua o nila.. O nei mea e tumau mo le tele o masina i luga o le laau, ae a oʻo i le iʻuga o lo latou olaga latou te mago ma paʻu, ma tuʻu ai se avanoa mo laau fou.
O ona cones e laiti, e tusa ma le 5-12 senitimita le umi, ma e gaosia i latou i le tele o numera i le tautotogo-taumafanafana, pe a uma ona fuga.
O fea e maua ai le paina o Alepo?
O se laau e ola i le itulagi Metitirani. I se isi faaupuga, e mafai ona tatou mauaina i Sepania (le afa i sasaʻe o le peninsula ma le Balearic Islands), le itu i saute sasaʻe ma sasaʻe o Farani, Eleni, Italia, Asia i Saute, ma e oʻo atu i Aferika i Matu.
E ola mai le maualuga o le sami i le 1600 mita i luga aʻe o le sami., i nofoaga susulu. E masani ona fausia ai vaomatua e taʻua o vaomatua pine, e ui lava e vavae ese.
O le a le umi e ola ai le paina Aleppo?
E tusa ma le 150-180 tausaga. Ose ituaiga ola umi pe a tatou mafaufau e masani ona nofo i itulagi matutu, ma le vevela e faigofie ona sili atu i le 35ºC ma tumau i luga aʻe o le 20ºC mo ni nai vaiaso i le taumafanafana.
O le taumalulu Metitirani e malu. Faʻalagolago i le eria, atonu e iai le aisa e oʻo atu i le -12ºC, ae o le maualalo o le maualuga, o le a mama. O le mea moni, e avatu ai ia te oe se manatu, o le mea ou te nofo ai e na o le pau le vevela i le -1,5ºC poʻo le -2ºC i nisi taimi.
O a aoga ia?
El Pinus halepensis o se laau e ua fa'aaogaina tele mo le toe fa'ato'aga. Faʻafetai i ona aʻa uumi, e taofia ai le tafia o le eleele, o se faʻafitauli masani i vaega ia e maualuga le maualuga o le faʻamaʻi ma e itiiti foi timuga.
Ae e iai fo'i ona fa'aoga e fai ma la'au teuteu. I totonu o se togalaau e masani ona totoina o se faʻataʻitaʻiga tuʻufua poʻo ni vaega laiti. E fa'atauaina tele e pei o se la'au i le taulaga, e o'o lava i le fa'aaogaina e fai ai le paolo mo malae ta'aloga. E le gata i lea, oi latou e iloa, e galue e pei o bonsai.
Faʻafefea ona e tausia le Pinus halepensis?
Afai e te manaʻo e totō se paina Aleppo i le fale, e tatau ona e amanaʻia se faasologa o mea, talu ai o se laʻau, afai o loʻo i ai i le nofoaga saʻo, o le a sili ona matagofie le nofoaga; ae afai e le o le tulaga lea, e mafai ona tulai mai faafitauli i se taimi umi po o se taimi umi.
Nofoaga
le paina aleppo e tatau ona i ai i se nofoaga susulu. Afai e te tuʻuina atu i le aso atoa, e sili atu, a leai e tatau ona e tuʻuina atu i le afa aso. E le gata i lea, e tatau ona mamao mai paipa ma auala, ia le itiiti ifo ma le sefulu mita.
Ae o loʻo i ai pea nisi mea: pe a paʻu ona nila i le eleele, latou te faʻasaʻo; o lona uiga, latou te faʻaititia le pH, talu ai o latou e matua maualalo, i le va o le 3.2 ma le 3.8. E mafai ona avea lea ma fa'afitauli mo la'au e na'o le 'ele'ele alkaline ma/po'o le 'ele'ele e ola ai, e pei ole carob, olive po'o le almond. O le mea lea, e le o se manatu lelei le tuʻuina atu ia i latou.
Fuafua ma fetilaisa
E matua tetee atu i lamala pe a uma ona i ai i le eleele mo le itiiti ifo i le tausaga. Ae i le taimi nei, ma afai o le a tupu i totonu o se ulo, e tatau ona fa'asusuina pe a ma le faalua i le vaiaso i le taimi o le taumafanafana, ma e tusa ma le 15 aso uma o totoe o le tausaga.
I le isi itu, afai tatou te talanoa e uiga i le tagata fai saofaga e mafai ona tatou faʻaogaina sina guano poʻo manua tasi i le masina, ae e le faʻatagaina pe taua mo lenei conifer.
Lalolagi
Ata - Wikimedia / Christian Ferrer
E sili ona fiafia i eleele ma'a po'o eleele, e ui lava e tupu e aunoa ma ni faʻafitauli i eleele oneone. Lagolagoina eleele e tele masima (sami).
Afai o le a tupu i totonu o se ulo, e mafai ona e filifili mo substrates lautele, lea e faʻaaogaina mo ituaiga eseese o laʻau, e pei o le lautele (mo le faʻatau iinei).
Faatoʻaga
El Pinus halepensis toto i totonu o le togalaau poʻo totonu o se ulo tele i le tautotogo atoa. A o'o loa le malulu i ou tua, e mafai ona e alu i ai. O le mea moni, e taua le aveeseina mai le ulo pe afai e lelei le aʻa, o lona uiga, pe a faʻaalia ona aʻa i pu i totonu o le fagu.
Ma o le mea lea a le o lea o le a afaina ai ma e ono le pasi ai le gaosiga.
Faʻatagaina
O lona fili autu solo o le paina, ae laki e mafai ona fa'asagatau fa'atasi ma fa'ama'i fa'ama'i e pei o Bacillus thuringiensis (faʻatau atu iinei).
O isi fa'ama'i e le taua tele Dendrolimus pini, lea e mafua ai ona gau se vaega o laulaau, po o le Tomicus piniperda o ona togo e eli fale i lala ma ogalaau. Ae e alofia uma e ala i le tausia lelei o le laau.
Maʻi
E mafai ona a'afia oe e fuga eseese, pei ole Diplodia pinea lea e mafua ai le mate vave o laulaau; po o le Lophodermium pinastri lea e tupu mai ai tu'itu'i po'o patu uliuli i lala.
O se tasi o auala e aloese ai mai ia mea o le totoina lea o le laau i eleele susu lelei, talu ai e fiafia le gaʻo i le susu, ma afai e vave ona mitiia e le eleele le vai, o le sili atu ona faigata mo i latou ona faʻateleina. Afai ei ai ni faʻailoga, e tatau ona togafitia i fungicides.
Faʻateleina
Ata – Wikimedia/Jean-Pierre Bazard Jpbazard
Faʻatele e fatu i le tautotogo pe mafai foi i le taumafanafana, talu ai latou te manaomia le vevela e totogo ai.
Le gaoia
Lagolagoina e oo i -12ºC. O le vevela e oo atu i le 40ºC e le afaina ai foi.
O le a sou manatu i le Pinus halepensis?
Ia avea muamua ma faamatalaga