Imaj - Flickr / SuperFantastic
Oak lyèj la se youn nan pye bwa ki pi komen nan jaden yo ak meadows nan Ewòp ak Afrik Dinò.. Li se yon plant gwo, ak yon kouwòn sipè ki bay lonbraj ki se anpil apresye, espesyalman nan rejyon Mediterane a, kote solèy la "presa" fòtman pandan ete a.
Anplis de sa, li te kiltive pou yon bon bout tan, pa sèlman pou valè dekoratif li yo, men tou pou fè ekstraksyon nan cork soti nan jape li yo, ki pral Lè sa a, sèvi ak fè diferan bagay ke nou pral eksplike anba a.
Main Index
Ki sa ki Cork Oak?
Imaj – Wikimedia/Xemenendura // Nan abita li.
Oak la cork, ki gen non syantifik se kèrkus subèr, Li se yon pye bwa Evergreen ki ka rive jwenn 20 mèt nan wotè.. Li gen yon kouwòn lajè nan plizyè mèt; an reyalite, si li izole epi li pa koupe drastikman, li ka depase 4 mèt an dyamèt. Fèy li yo vèt, gwosè mwayen, ak yon maj yon ti kras krante.
Kòf li se solid ak branch yon ti distans de tè a si li izole.; nan evènman an ke pye bwa ki tou pre yo pral gen tandans pwodwi pi wo branch. Ekòs la se lajè nan espesimèn granmoun, epi lyèj ekstrè soti nan li jan nou te di anvan. Ak fwi a se yon glan ki mezire apeprè de santimèt.
Ki kote nou ka jwenn li? Oke, li se yon espès ki natif natal nan Mediterane Ewòp ak Afrik Dinò. Nan peyi Espay nou jwenn li sitou nan Andalusia, Estremadura ak kataloy. Natirèlman, sa pa vle di ke li pa rive nan rès peyi a, men pito ke se nan twa kominote sa yo ki pi bon forè pye bwadchenn lyèj Panyòl yo konsève.
Ak nan chemen an, li se yon pye bwa ki resevwa lòt non. Pou egzanp, Andalusians yo anjeneral rele li chaparro, byenke li se konnen tou kòm yon pye bwadchenn bouchon. Nan nenpòt ka, lè nou pale de pye bwadchenn lyèj la, nou tout ap pale sou menm plant la: k ap grandi dousman, men ki gen gwo bote, ki ka viv jiska 250 ane.
Ki sa li ye?
Oak lyèj la se yon plant lajman kiltive sitou pou la ekstraksyon nan jape li yo. Travay sa a se fè manyèlman, apre pye bwa a gen 30 oswa 40 ane fin vye granmoun ak chak 9 a 14 ane, tou depann de to kwasans li yo ak ki jan li an sante.
Yon fwa yo jwenn, cork yo itilize pou plizyè bagay tankou: boutèy sele, fè smèl soulye, oswa menm nan konstriksyon kòm yon materyèl posibilite soti nan bri ak frèt. Li tou gen yon itilizasyon dekoratif, depi li se itilize fè modèl, plato, foto, ak renmen an.
Yon lòt fason yo sèvi ak li se tankou carbón vejetal. Glan sèvi kòm manje pou bèt, yo dwe plis espesifik sou kochon, byenke moun ka konsome yo tou (byenke ou dwe pran an kont ke gou yo ka twò anmè pou ou).
Ak dènye men pa pi piti, nou gen la itilizasyon dekoratif. Li se yon plant ki bay anpil lonbraj, ki kapab reziste tou de jèl ak chalè egalman byen, kidonk ann wè ki jan li ta dwe pran swen.
Ki swen yo ta dwe bay kèrkus subèr?
Chaparro a se yon plant rezistan ak adaptab, ki ka jwi depi jèn li nan yon jaden oswa yon verje. Li pa mande pou swen espesyal, men li enpòtan pou konnen bezwen kiltivasyon li yo pou yo pa sezi:
Kote ak tè
Nou pral plante li nan yon ekspoze solèy, nan ki gen tè fètil ak byen drenaj.. Menm jan an tou, tè a dwe asid, se sa ki, san lacho, epi li pa twò kontra enfòmèl ant. Nan tè lou li gen yon to kwasans pi dousman, paske sistèm rasin li literalman bourade pa grenn yo ki fòme tè a kote yo grandi.
Si nou pran an kont wotè ak dyamèt kouwòn yon echantiyon adilt, li dwe plante omwen 4 mèt soti nan mi yo, mi yo ak lòt plant gwo, yo te pi bon senk oswa menm sis mèt pou ke, nan lavni an, li sanble menm pi bèl.
Irigasyon ak imidite
Imaj - Wikimedia / Jean-Pol GRANDMONT
Chaparro a se yon pye bwa Mediterane, e kòm sa, reziste sechrès men pa anviwònman sèk (ak imidite anbyen pi ba pase 50%). Se poutèt sa, irigasyon yo pral pito ra. Ou dwe wouze apeprè 2 fwa pa semèn pandan ete a, epi yon fwa pa semèn rès ane a si lapli pa tonbe.
Nan nenpòt ka, sa a pral sèlman nesesè pou premye ane yo: apre 2-3 ane ou yo pral kapab separe risk yo plis paske pye bwa a pral deja rasin ase yo pi byen kenbe tèt ak peryòd sèk.
Miltiplikasyon
pye bwadchenn cork la miltipliye pa grenn. Sa yo ka simen le pli vit ke yo ranmase nan pye bwa a, nan sezon otòn la. Yon po oswa plato pou grenn ak tè pou plant asid (pou vann isit la) pral sèvi. Wouze yo de tan zan tan pou tè a pa sèk, ak nan sezon prentan yo pral kòmanse jèmen.
Rusticity
Reziste frima desann nan -10ºC, ak chofe jiska 40 ºC.
Kisa ou panse de pye bwadchenn lyèj la? Ou renmen?
Se pou premye a fè kòmantè